Το Μουσικό Μέτρο

   Κάθε κομμάτι μουσικής είναι χωρισμένο σε μικρά μέρη που ξεχωρίζουν μεταξύ τους με μια μικρή κάθετη γραμμή. Έτσι, σχηματίζονται μικρά μουσικά κουτάκια πάνω στο πεντάγραμμο. Κάθε μικρό μουσικό κουτάκι ονομάζεται "μέτρο" και εκεί τοποθετούμε τις ρυθμικές αξίες με διαφορετικούς συνδυασμούς. Μπορούμε να επιλέξουμε ρυθμικές αξίες που δίνουν ήχο ή ρυθμικές αξίες που δίνουν παύση (δηλαδή ησυχία). 
   Η κάθετη γραμμή ονομάζεται "διαστολή" και χωρίζει τα μέτρα. Στο τέλος της μουσικής μας για να δείξουμε ότι τελείωσε το μουσικό κομμάτι τοποθετούμε δύο διαστολές (δηλαδή δύο γραμμές). Η κάθε διαστολή έχει μήκος όσο το πεντάγραμμο, ξεκινώντας από την 1η ως την 5η γραμμή. Πριν ξεκινήσουμε να γράφουμε ή να διαβάζουμε μουσική, όμως, πρέπει να ξέρουμε πόσους χρόνους θα πρέπει να μετράμε. Αυτό το επιλέγουμε εμείς (αν συνθέτουμε τη μουσική) ή μας το δίνει ο συνθέτης στην αρχή του κομματιού με δύο αριθμούς που μοιάζουν με κλάσμα. Στη μουσική ονομάζεται και αυτό μέτρο, εμείς όμως θα το λέμε "ρυθμό" για να μη μπερδευόμαστε.  Ο επάνω αριθμός είναι αυτός που καθορίζει πόσο θα πρέπει να μετράμε. 
   Μέσα σε κάθε μέτρο, δηλαδή σε κάθε κουτάκι, θα πρέπει να συμπληρώνεται ο αριθμός του ρυθμού που υπάρχει στην αρχή του μουσικού κομματιού. Ο ρυθμός του κομματιού μπαίνει πάντα ΜΕΤΑ από το Κλειδί του Σολ. Υπάρχουν πολλοί μουσικοί ρυθμοί με διαφορετικά νούμερα και μπορούμε να επιλέξουμε από αυτούς. Υπάρχουν χορευτικοί ρυθμοί, αργοί ρυθμοί, ρυθμοί παρέλασης κτλ. Καθένας από αυτούς έχει συγκεκριμένους αριθμούς που χρησιμοποιούμε και δεν βάζουμε ό,τι συνδυασμό θέλουμε! Το ήξερες ότι κάθε χορός έχει το δικό του ρυθμό; Για παράδειγμα ο χορός βαλς έχει ρυθμό 3/4. Προς το παρόν θα μάθουμε μόνο για τους ρυθμούς 4/4 και 3/4.

Δείτε το παράδειγμα: 

   Ο συνθέτης διάλεξε έναν ρυθμό 4/4 και αυτό σημαίνει ότι θα μετρήσουμε από το 1 ως το 4. Μόλις φτάσουμε στο 4 θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή με το 1. Δηλαδή θα μετράμε συνέχεια 1-2-3-4, 1-2-3-4, 1-2-3-4 μέχρι να τελειώσει το κομμάτι μας. Μόλις μετρήσουμε 1-2-3-4 θα τραβήξουμε μια κάθετη γραμμή (την διαστολή) και αυτό θα μας θυμίζει ότι πρέπει να ξεκινήσουμε πάλι από την αρχή! Στο τέλος, βάζει διπλή διαστολή για να μας δείξει ότι η μουσική μας τελείωσε. 

   Για να δούμε τώρα, λοιπόν, πόσα μέτρα σχηματίζονται στο κομμάτι μας. Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι διαστολή δε βάζουμε στην αρχή, αλλά μόλις σχηματίσουμε το πρώτο μέτρο. Στο παράδειγμά μας έχουμε 4 μέτρα. Δείτε τα: 

   Είναι σωστά, όμως, αυτά τα μέτρα; Αφού μετράμε μέχρι το 4 θα πρέπει μέσα σε κάθε μέτρο να βάλουμε ρυθμικές αξίες και όταν τις προσθέσουμε να βγαίνει άθροισμα 4. Όλα τα μέτρα είναι ίσα μεταξύ τους (δηλαδή έχουν άθροισμα 4), αλλά μπορούν να έχουν πολλούς συνδυασμούς από ρυθμικές αξίες! Ας τις προσθέσουμε λοιπόν: 

   Στο επόμενο παράδειγμα ο ρυθμός έχει αλλάξει και πλέον είναι 3/4. Αυτό σημαίνει ότι θα μετράμε συνεχώς 1-2-3, 1-2-3, 1-2-3 μέχρι το τέλος του κομματιού. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, όμως, το παράδειγμα, θα δούμε ότι στο 2ο μέτρο υπάρχει ένα λάθος. Ο συνθέτης μας έχει επιλέξει να βάλει ένα Ολόκληρο. Το ολόκληρο, όμως, κρατάει 4 χρόνους ενώ εμείς θέλουμε σε κάθε μέτρο να υπάρχουν 3 χρόνοι. Άρα το 2ο μέτρο είναι λάθος και θα πρέπει να διορθωθεί. Προσέξτε την εικόνα:

   Κάτι τέλευταίο που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι η χρήση του Κλειδιού του Σολ και του Ρυθμού μας όταν γράφουμε μουσική. Όταν τελειώσει το πεντάγραμμο, αλλά εμείς θέλουμε να συνεχίσουμε να γράφουμε μπορούμε να πάμε στο από κάτω πεντάγραμμο. Εδώ θέλει προσοχή! Γράφουμε ΞΑΝΑ το Κλειδί του Σολ, αλλά ΔΕΝ γράφουμε ξανά το ρυθμό! Δείτε τις 3 εικόνες προσεκτικά:

Στην πρώτη εικόνα αλλάζουμε πεντάγραμμο αλλά δεν έχουμε βάλει ξανά το Κλειδί του Σολ. Αυτό είναι λάθος γιατί δεν θα ξέρουμε ποιες νότες να παίξουμε! Το Κλειδί του Σολ δίνει τα ονόματα στις νότες και χωρίς αυτό αυτά είναι μόνο ρυθμικά σύμβολα χωρίς ονόματα: 

   Στη δεύτερη εικόνα αλλάζουμε πεντάγραμμο και βάζουμε Κλειδί του Σολ, αλλά βάζουμε πάλι και το ρυθμό. Αυτό είναι λάθος! Ο ρυθμός μπαίνει μόνο στην αρχή του κομματιού. Η μόνη περίπτωση που θα βάλουμε ξανά το ρυθμό μέσα σε ένα κομμάτι μουσικής είναι εάν θέλουμε κάπου να τον αλλάξουμε.

   Η τρίτη εικόνα μας δείχνει πώς θα μπορούμε να αλλάζουμε πεντάγραμμο με σωστό τρόπο! 
Βάζουμε το Κλειδί του Σολ, αλλά δεν βάζουμε ξανά το ρυθμό:

   Προσπαθείστε να φτιάξετε το δικό σας μουσικό κομμάτι με 10 μουσικά μέτρα και διάφορους συνδυασμούς ρυθμικών αξιών. Ο ρυθμός που θα επιλέξετε να είναι 4/4 ή 3/4. Υπάρχουν κι άλλοι πολλοί ρυθμοί, αλλά τώρα θα ασχοληθούμε μόνο με αυτούς τους δύο. Θα πρέπει να μάθετε καλά πόσο κρατάει κάθε ρυθμική αξία για να μπορείτε να συμπληρώνετε τα μέτρα. Εάν δυσκολεύεστε, όμως, μπορείτε να τις δείτε ξανά στο κεφάλαιο Ρυθμικές Αξίες.