Η Συμφωνική Ορχήστρα

Η Συμφωνική Ορχήστρα είναι ένα μουσικό σύνολο το οποίο αποτελείται από συγκεκριμένα όργανα και χρησιμοποιείται για να παίξει κυρίως κλασική μουσική. Η ορχήστρα δημιουργήθηκε περίπου το 17ο αιώνα και εξελίχθηκε περισσότερο τον 18ο και τον 19ο αιώνα.


Τα όργανα που χρησιμοποιούνται είναι τα έγχορδα, τα ξύλινα και χάλκινα πνευστά και κάποια κρουστά. Όργανα όπως η άρπα ή το πιάνο δεν είναι σταθερά μέλη της ορχήστρας μπορούν όμως να συμμετέχουν εάν το απαιτεί το κομμάτι. Από τον 18ο αιώνα, υπάρχει συγκεκριμένη διάταξη των μουσικών οργάνων της ορχήστρας, δηλαδή συγκεκριμένος τρόπος με τον οποίο κάθονται οι ομάδες των μουσικών οργάνων. Αυτή η διάταξη, όμως, μπορεί να αλλάξει ανάλογα με το μουσικό κομμάτι που εκτελείται.


Πλέον, η συμφωνική ορχήστρα, εκτός από κλασική μουσική μπορεί να παίξει και άλλα είδη μουσικής (πχ. Rock, jazz κτλ.) τα οποία έχουν διασκευαστεί ειδικά για αυτό το σκοπό.

Η ορχήστρα της όπερας τοποθετείται ανάμεσα στη σκηνή και την πλατεία (δηλαδή τους θεατές).

Ο Μαέστρος

Μία Συμφωνική Ορχήστρα μπορεί να αποτελείται ακόμα και από εκατό περίπου μουσικούς. Ο κάθε ένα από αυτούς διαθέτει το δικό του χαρακτήρα και τρόπο παιξίματος. Στο δικό μας το αυτί, όμως, αυτό που θα πρέπει να φτάσει, είναι το αποτέλεσμα 100 ή και παραπάνω ανθρώπων που παίζουν σαν μια ομάδα. Ο ακροατής, λοιπόν, πρέπει να αντιλαμβάνεται τη μουσική ως κάτι ενιαίο και όχι ως εκατό ανθρώπους που παίζουν με τον δικό τους τρόπο. 

Το ρόλο αυτού του συντονιστή που θα αναλάβει να ενώσει τους μουσικούς της ορχήστρας έτσι ώστε το αποτέλεσμα να είναι όμορφο στα αυτιά των ακροατών, τον έχει ο μαέστρος. Δουλειά του είναι να συντονίσει τους μουσικούς ως προς το ρυθμό, την ταχύτητα και το ύφος με το οποίο πρέπει να παίξουν. Επίσης, δείχνει στα όργανα πότε πρέπει να “μπουν” στο κομμάτι και συμβουλεύει τους μουσικούς για τον τρόπο που θα παίξουν.  

Ο μαέστρος αναλαμβάνει να  δώσει σε κάθε μουσικό έργο το διαφορετικό χαρακτήρα που πρέπει ανάλογα με τον συνθέτη και την εποχή που γράφτηκε. Δεν είναι ίδιες όλες οι μουσικές συνθέσεις, άρα δεν παίζονται και όλες με τον ίδιο τρόπο.  Στη δουλειά του χρησιμοποιεί ένα ξυλάκι, τη μπαγκέτα. 

Οι μουσικοί οφείλουν να υπακούσουν στις κινήσεις των χεριών του μαέστρου ή στην οποιαδήποτε κίνηση του σώματος και του βλέμματός του! Είναι μία εξαιρετική δύσκολη δουλειά που απαιτεί χρόνια συστηματικής εξάσκησης, πολύ καλές μουσικές γνώσεις, αλλά και πολύ ταλέντο. Κάθε μαέστρος έχει τη δική του προσωπικότητα και στυλ. Αυτό σημαίνει ότι κάθε εκτέλεση ενός μουσικού έργου μπορεί να είναι τελείως διαφορετική από μαέστρο σε μαέστρο. 

Διάσημοι Μαέστροι:

Arturo Toscanini,Bruno Walter, Rafael Kubelik, Αntonino Votto, Herbert von Karajan, Leonard Bernstein, Claudio Abbado, Ricardo Muti, Pierre Boulez, Sir Collin Davis, Cristian Thielemann, Δημήτρης Μητρόπουλος

Έγχορδα

Τα έγχορδα είναι εκείνα τα όργανα που χρησιμοποιούν χορδές για να παράγουν ήχο. Υπάρχουν δύο κατηγορίες εγχόρδων: 

Τα νυκτά, που χρησιμοποιούν το δάκτυλο ή την πένα (π.χ. Κιθάρα, μπουζούκι)

Τα τοξωτά, που χρησιμοποιούν το δοξάρι (π.χ. Βιολί, βιολοντσέλο) 

Και τα τοξωτά μπορούν να παιχτούν με το δάχτυλο όταν το απαιτεί το κομμάτι. Αυτή η τεχνική ονομάζεται pizzicato (πιτσικάτο).

Στην Συμφωνική Ορχήστρα χρησιμοποιούνται τα όργανα της οικογένειας του βιολιού.

Η Οικογένεια του Βιολιού

Πνευστά

Τα πνευστά μουσικά όργανα χρησιμοποιούν τον αέρα για να παράγουν ήχο. Φυσώντας στο επιστόμιό τους (δηλαδή το κομμάτι που τοποθετούμε τα χείλη) ο σωλήνας του πνευστού οργάνου πάλλεται, δονείται και έτσι παράγεται ο ήχος. Τα πνευστά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τα ξύλινα και τα χάλκινα.

Η ομαδοποίηση των πνευστών οργάνων δεν γίνεται με βάση το υλικό κατασκευής τους (όπως νομίζουμε) αλλά με βάση το είδος του επιστομίου που χρησιμοποιούν.

Τα χάλκινα πνευστά της Συμφωνικής Ορχήστρας είναι η τρομπέτα, το τρομπόνι, η τούμπα και το γαλλικό κόρνο.

Τα ξύλινα πνευστά είναι το φαγκότο, το κλαρινέτο, το όμποε και το φλάουτο.

Επιστόμια Πνευστών

Χάλκινα Πνευστά                      

  Ξύλινα Πνευστά

Ξύλινα Πνευστά Συμφωνικής Ορχήστρας

 Κλαρινέτο

 Φλάουτο

 Φαγκότο

 Όμποε

Χάλκινα Πνευστά Συμφωνικής Ορχήστρας

 Τρομπόνι

 Τούμπα

 Γαλλικό Κόρνο

 Τρομπέτα

Κρουστά

Τα  κρουστά μουσικά όργανα παράγουν τον ήχο τους μέσω της κρούσης, δηλαδή όταν τα χτυπήσουμε (κρούω=χτυπάω). Κάποια κρουστά όργανα παράγουν ήχο και με άλλους τρόπους όπως είναι η τριβή και η δόνηση, δηλαδή όταν τα ξύσουμε ή τα κουνήσουμε.

 Τα κρουστά χωρίζονται σε ρυθμικά και μελωδικά. Τα ρυθμικά κρουστά μπορούν να παίξουν μόνο ρυθμό και όχι κάποια μελωδία. Τα μελωδικά κρουστά μπορούν να παίξουν μελωδία. 

Στην Συμφωνική Ορχήστρα χρησιμοποιούνται διάφορα κρουστά όργανα. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι τα τυμπάνια, τα κύμβαλα, το  ταμπούρο, η γκρανκάσα, το τρίγωνο, το ντέφι, οι καμπάνες, το ξυλόφωνο και το μεταλλόφωνο.

Ρυθμικά Κρουστά Συμφωνικής Ορχήστρας

 Τυμπάνια

 Κύμβαλα

 Γκρανκάσα

 Ταμπούρο

 Τρίγωνο

 Ντέφι

Μελωδικά Κρουστά Συμφωνικής Ορχήστρας

 Ξυλόφωνο

 Καμπάνες

 Μεταλλόφωνο